ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Τρίτη 31 Μαρτίου 2020

Ποιος είδε άνοιξη καιρό..


Ποιος είδε άνοιξη καιρό... σοκάκια ερημωμένα
με παραθύρια σφαλιχτά κι αυλές δίχως βεγγέρα

Ποιος είδε άνοιξη καιρό... να μη βλογούνται γάμοι 
κεριά να μην ανάβουνε, ο Θεός να συγχωρέσει 

 Ποιος είδε άνοιξη καιρό... (ε)κκλησιές δίχως ανθρώπους 
κι αμοναχό του τον παπά, τα Άγια να βγάνει 

 Ποιος είδε άνοιξη καιρό... φαμίλιες χωρισμένες 
και να δειπνούνε χωριστά, οι γέροι απ' τα κοπέλια 

 Ποιος είδε άνοιξη καιρό... να μην ανοίγουν πόρτες 
στον ξένο στο περαστικό να βρει να ξεδιψάσει 

 Ποιος είδε άνοιξη καιρό..να μην γελούν κοπέλια 
να μη μαζώνουν κοπελιές, λουλούδια απ' τα χωράφια 

 Ποιος είδε άνοιξη καιρό.. το φόβο να πλανάται 
εγώ 'μαι απού τα θωρώ Θε μου ξεμίστευγέ μας 

 Ποιος είδε άνοιξη καιρό.. το φόβο να πλανάται 
εγώ μαι απού τα θωρώ Θε μου ξεμίστευγέ μας


'Ερημος είναι ο δρόμος λες και πάγωσε ο χρόνος, μόνοι, άνθρωποι μόνοι.
'Εξω οι απάνθρωποι νόμοι.
Πως αλλάξαν' οι καιροί και που ν' ανάψω ένα κερί για να φανεί μια όαση κλείσ' τη τηλεόραση.
Το δικό μου αφεντικό απ'την γη στον ουρανό 'Εναν έστειλε Υιό κι αγκαλιάζει το λεπρό.

Φεύγει της ζωής το πλοίο, θέλω να σου πω αντίο μα δεν με αφήνουν, φαντάσου,
 τέτοια στιγμή μακριά σου. 
Πως αλλάξαν' οι καιροί και που ν' ανάψω ένα κερί για να φανεί μια όαση κλείσ' την τηλεόραση. Το δικό μου αφεντικό απ'την γη στον ουρανό 'Εναν έστειλε Υιό κι αγκαλιάζει το λεπρό


Ω, γλυκύ μου έαρ, σε καραντίνα απ’ τον ιό του τρόμου και τον τρόμο του ιού. Το «Μ» ξανάγινε στο φόβο μας λετρίνα λόγω ελλείψεως μάσκας και γαντιού. Ζούμε στα ερείπια όλοι μας ενός μεγαλείου, γέννημα νεκρό της φαντασίας μας. Οι στημένοι χρησμοί εκ του μαντείου επαληθεύτηκαν δια της παρουσίας μας. Κόσμος λερός και στα βάσανα λερός, αιώνες τώρα χαζεύει το ανεμαλώνι του. Ο τρόμος αντίκρυ μας καθρέφτης θαμπερός. Τέρμα το κάθε τόπος και το ζακόνι του. Έναν αιώνα πίσω στην «Πανευρώπη», στου Ρίτσαρντ Καλέργη την αρχοντοπουτάνα κανείς δεν αντιστάθηκε σ’ αυτό το αγριοτόπι, γι’ αυτό και πένθιμα χτυπάει η καμπάνα. Κλείστε τους νεκρούς σας ξανά σε κατακόμβες, οι τραπεζίτες αγοράσανε τους ουρανούς. Στη ζωή δεν υπάρχουνε πρόβες, Τώρα είσαι ελεύθερος «άνθρωπε» να υπακούς. Πες τους ο χρόνος πως τρελάθηκε, δεν κάνει στάση Γολγοθά. Πες ο παράξενος πως χάθηκε, είναι απ’ τα κρούσματα εκείνα τα ορφανά. Ω, γλυκύ μου έαρ, σε καραντίνα, οι αιμοπότες μας θέλουν σιωπηλούς απ’ την Αμερική μέχρι την Κίνα. Tώρα είσαι ελεύθερος «άνθρωπε» να υπακούς. Χτύπησε φέτος limit down το άγιο φως, από του τάφου δεν ξεμυτάει την κρύπτη. Κοίτα τι μας σκάρωσε ένας ιός και μείναμε μαλάκες πριν μείνουμε σπίτι. Είναι το timing, που λένε αυτοί, σωστό και για τους άχρηστους, λύση η καραντίνα. Στους σταυρούς φέτος δίπλα απ’ τον Χριστό θα είναι οι νεκροί απ’ το Μιλάνο ως την Κίνα. Κήρυξαν πανδημία, θα ανακηρύξουν και μεσσία το πρώτο αρπακτικό που θα λανσάρει το εμβόλιο. Όλα τ’ άλλα μέχρι τότε δεν έχουν σημασία, για το γαμώτο, λοιπόν, κάνω ένα σχόλιο. Σπουδαία τέχνη είν’ το ενδιάμεσο γέννησης και θανάτου κι όσοι το βγάλουν με αξιοπρέπεια, θα φύγουν με τη γλύκα αυτού του περιπάτου και θα ‘ναι λύτρωση, όχι συνέπεια. Όσο σε live streaming ο φόβος απλώνεται, τόσο θα γεμίζουμε άθυμους δειλούς, κι όσο η πρεμιέρα θα ματαιώνεται, θα είσαι ελευθερος, άνθρωπε, να υπακούς.

Δευτέρα 30 Μαρτίου 2020

Ο άνθρωπος και ο εαυτός μπροστά στην κρίση


Ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος δεν είναι, μόνο, ένας εξαιρετικός ιερέας. Είναι φιλόσοφος, ψυχολόγος, ψυχαναλυτής, διδάσκει στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης και στο ορθόδοξο ινστιτούτο του Κέμπριτζ. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων που έχουν προκαλέσει αίσθηση. Η συνέντευξη που ακολουθεί δόθηκε με αφορμή την κρίση του κορονοϊου. Ο π. Νικόλαος βλέπει τον άνθρωπο, στην κρίση αυτή, μόνο, μπροστά σε μια γυμνή πραγματικότητα, χωρίς να μπορεί να προσδώσει νόημα στην ύπαρξή του πέραν της ναρκισιστικής, ατομικιστικής λύσης. Και ανησυχεί ότι την επόμενη ημέρα μπορεί να μην έχει αλλάξει τίποτε. Αλλάζουν, όμως, όλα γύρω του. Ποιο νόημα θα μπορούσε ο σύγχρονος άνθρωπος να δώσει στη ζωή του και από που θα το αντλήσει; Ο π. Νικόλαος διατρέχει, επίσης, την ιστορία των ιδεών από την αρχαιότητα ως σήμερα. Δείχνει ιδιαίτερη εκτίμηση στην αρχαία σοφία η οποία, θεωρεί, πως πρόβαλε ένα ελκυστικό πρότυπο το οποίο εξέλιπε, κάπου ανάμεσα σε Αναγέννηση και Διαφωτισμός. Και τώρα; Τι κάνουμε τώρα;

Παρακολουθείστε την ενδιαφέρουσα συζήτηση του π. Νικόλαου με τον Παντελή Σαββίδη.

Αποσπάσματα:


...O τρόπος με τον οποίο λειτουργούμε,απαγορεύει την εισροή νοήματος από κάποια άλλη διάσταση και αυτό είναι καινοφανές...
...Η άλλη επιλογή του Ευρωπαικού κόσμου η οποία δεν αξιοποιήθηκε, ήταν ακριβώς η θέληση του ομοουσίου ,δηλαδή θέλω, αλλά με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να ενοποιούνται μες στη θέλησή μου όλα τα όντα,να πράττω με ένα τέτοιο τρόπο που όλα τα όντα να ευεργετούνται...
...Είναι η μεταφυσική τύφλα που έχει ο άνθρωπος σήμερα,που αποκλείει εξ ορισμού αυτή τη μπουκαπόρτα...
...Να μπορέσουμε να σταθούμε κριτικά απέναντι από τον εαυτό μας,να αποφασίσουμε ότι ζωή δεν είναι μόνο η επιβίωση...
...Δε ζούμε καθόλου μια μεταχριστιανική εποχή,θα έλεγα προκλητικά σε όσους το λένε αυτό,τι ακριβώς έχουν να βάλουν στη θέση της;...
...Δεν υπήρξε πολιτισμός που να μην αρδεύεται από κάτι βαθύτερο και ακριβώς αυτό είναι το πρόβλημα της εποχής μας...
...Υπάρχει μια ανόητη αισιοδοξία ότι αυτό το 'καινούργιο' είναι καλύτερο.
Γιατί είναι το καινούργιο καλύτερο;
Μου το αποδεικνύεις αυτό, προτού μπω στο κυκλώνα;...
Τι θα προλάβει να γίνει πρώτα;...

Κυριακή 29 Μαρτίου 2020

Δεύτε εργασώμεθα...


Δεῦτε ἐργασώμεθα, ἐν τῷ μυστικῷ ἀμπελῶνι, καρποὺς μετανοίας, ἐν τούτῳ ποιούμενοι, οὐκ ἐν βρώμασι καὶ πόμασι κοπιῶντες, ἀλλ' ἐν προσευχαῖς καὶ νηστείαις, τάς ἀρετὰς κατορθοῦντες· τούτοις ἀρεσκόμενος, ὁ Κύριος τοῦ ἔργου, δηνάριον παρέχει, δι' οὗ ψυχὰς λυτροῦται, χρέους ἁμαρτίας, ὁ μόνος πολυέλεος.

Σάββατο 28 Μαρτίου 2020

Eπαναπροσδιορισμός Ζωής


'..Αν ξέραμε ότι το άτομο με το οποίο μιλάμε θα μπορούσε να πεθάνει εκείνη την ημέρα και ότι ο ήχος της φωνής σου,τα λόγια σου, οι κινήσεις σου,η στάση σου σε αυτόν, οι προθέσεις σου, θα ήταν το τελευταίο πράμα που θα δεχόταν και θα έπαιρνε μαζί του στην αιωνιότητα,πόσο προσεκτικοί, στοργικοί και πόση αγάπη θα δίναμε;..'
π.Anthony Bloom

Παρασκευή 27 Μαρτίου 2020

Χωρίς αποσκευές...




..Χωρίς αποσκευές γυρίζω απ’ το ταξίδι μιας ζωής, χωρίς αποσκευές θα φύγω στο τέλος τούτης της γιορτής.. Εικ.1 αγ.Μάξιμος ο Καυσοκαλυβίτης Εικ.2 Θυσία Εικ.3 Βιετνάμ Στίχοι:Xωρίς αποσκευές-Λουδοβίκος των Ανωγείων

                        


...Ο άνθρωπος δεν πρέπει να κολλάει σε καμία κατάσταση προβληματική ή μη. Δεν είναι φτιαγμένος για να βαλτώνει και να επαναπαύεται ιδιαίτερα στην νοσηρότητα. Αλλά πρέπει να έχει το θάρρος κάθε φορά που νιώθει δέσμιος στην ζωή του να "καίει τα καλύβια του", πεποιθήσεις και τρόπους ζωής και αραξοβόλια και να ανοίγει πανιά για άλλους τόπους και καταστάσεις, μέχρι να νιώσει την πνευματική χαρά και ελευθερία. Και αυτό ίσως να επαναλαμβάνεται συνεχώς γιατί είμαστε παρεπίδημοι πάνω στη γη και ο βίος μας είναι βραχύς και άγνωστο το τέλος μας. Όταν ο άνθρωπος βαλτώσει κάπου πεθαίνει πνευματικά. Αλλά πόσο μας αρέσει να αγαπάμε  την αγχόνη την οποία βαπτίσαμε κεκτημένο και βολή μας...
π.Π.Κρούσκος

Πέμπτη 26 Μαρτίου 2020

Μεταλαμβάνοντας σε καιρούς πανδημίας



Μεταλαμβάνοντας σε καιρούς πανδημίας

ή τα Χριστολογικά βάθη του εαυτού και η Θεία Κοινωνία.




Η παγκόσμια επιδημία με τους θανάτους και την συνοδό φοβική της αύρα επέβαλε όχι μόνον ψυχολογική αλλά και πνευματική διερώτηση σε κάποιο τμήμα του πληθυσμού, όπως είναι φυσικό. Πολύς λόγος έγινε και για την Ευχαριστία, για την δυνατότητα μετάδοσης της ασθένειας μέσω αυτής, μέσω δηλαδή του τρόπου της προσφοράς της με κοινής χρήσης λαβίδα. Το ζήτημα εξελίχθηκε σε θεολογική διαμάχη και μάλιστα διεθνή. Στην πραγματικότητα βέβαια το τεθέν ερώτημα είναι θεολογικό κυρίως: πώς μπορεί θεολογικά να στηριχθεί η πεποίθηση πως η Ευχαριστία δεν μεταδίδει ασθένειες με τον τρόπο που ενεργείται στην Ορθόδοξη Εκκλησία; Το ερώτημα φαίνεται ασφαλώς να επιδέχεται καταρχήν μιαν εμπειρική απάντηση: τεράστιο πλήθος ιερέων, του γράφοντος τις γραμμές αυτές συμπεριλαμβανομένου, έχει πάμπολλες φορές κοινωνήσει εξακολουθητικά ανθρώπους με βαρύτατες και κάποτε αθεράπευτες ασθένειες και φυσικά, όπως επιβάλλεται από τους λειτουργικούς κανόνες, κατέλυσε το υπόλοιπο, χωρίς ποτέ να πάθει τίποτα. Αλλά χρειάζεται και συζήτηση θεολογική. Αφορμή γι’ αυτήν μεταξύ άλλων δίνει πρόσφατο δημοσίευμα του Σταύρου Ζουμπουλάκη στο Lfo, όπου υποστηρίζεται πως οι ουσιώδεις ιδιότητες του καθαγιασμένου άρτου δεν μεταβάλλονται και αυτός υπόκειται σε παντοειδείς φθορές και μολύνσεις και συνεπώς μεταδίδει ιούς και ασθένειες· μόνη ελπίδα, ο τρόπος μετάδοσης να αλλάξει. Εάν ο ισχυρισμός αυτός ήταν σωστός, τότε κανείς από τους ιερείς δεν θα ξεπερνούσε τα 35 ή 40 χρόνια ζωής, το δε εκκλησίασμα, κοινωνώντας μάλιστα μαζικά κατά τις μεγάλες εορτές, θα έπασχε συνεχώς και βαρέως. Παρά ταύτα, εδώ υπάρχει ένα βαθύτερο θεολογικό ζήτημα.
Στον Ζουμπουλάκη απάντησε βίαια ο Δημήτρης Δημητριάδης, διαβλέποντας μιαν ομολογία βαθύτερης αποτυχίας στα γραφόμενά του και προχωρώντας σε μια θανατική καταδίκη του Χριστιανισμού καθ’ ολοκληρίαν, με το επιχείρημα πως, αφού δεν μπορεί να εξασφαλίσει ο Χριστός στοιχειωδώς την δυνατότητα ενός καθαγιασμένου άρτου να μην μολύνει, πώς είναι δυνατόν να αφθαρτοποιήσει την ανθρώπινη φύση στα έσχατα. Ο Δημητριάδης είναι σημαντικός συγγραφέας· καταλογίζει ωστόσο, από άγνοια, βαρύτατες κατηγορίες κατά της ίδιας της Χριστιανικής θεολογίας και μάλιστα ειδικά της ανθρωπολογίας. Εάν υπήρχε δυνατότητα συζήτησης, θα του πρότεινα το τελευταίο μου βιβλίο, πάνω στην Χριστιανική έννοια του εαυτού, για αρχή: Analogical Identities: the Creation of Christian Self. Beyond Spirituality and Mysticism in the Patristic Era, Brepols 2019. Ωστόσο, εν προκειμένω, στον πυρήνα της ένστασής του έχει κάποιο δίκαιο: εάν ο ισχυρισμός του Ζουμπουλάκη είναι ορθός, τότε υπάρχει πρόβλημα στην ίδια την πραγματικότητα της Ενσάρκωσης και ειδικά της Ανάστασης του Χριστού. Αλλά, ας ξεκινήσουμε από την, προσφιλή στον Δημητριάδη, ανθρωπολογία.
Ο άνθρωπος λοιπόν, σε μια θεολογική προοπτική είναι όχι το τελειότερο, αλλά επίσης το ατελέστερο των κτιστών όντων, ακριβώς γιατί είναι το μόνο που έχει επίγνωση της ατέλειάς του και η ίδια η αιτία της επιθυμίας του είναι, παραδόξως, «ἡ ἔφεσις τῆς οἰκείας καὶ πλήρους ὀντότητος» , κατά τον μεγαλοφυή λόγο του Μαξίμου Ομολογητή (Πρὸς Μαρίνον, 12CD) – δεν έχει τον εαυτό του αλλά τον αναζητεί. Ο άνθρωπος δηλαδή δεν μπορεί να ταυτισθεί, όπως π.χ. στον Αριστοτέλη, απλώς με τον δοσμένο εαυτό του, η φύση του πραγματώνεται κινούμενη έξω της, όχι για να εγκαταλείψει εαυτήν αλλά για να συναντήσει την αιώνια πηγή της: η επιθυμία του ανθρώπου, στο βάθος της, εκφράζει τον μετα-λογικό πόθο αφθαρτοποίησης της φύσης του, στην συνάντηση με την δημιουργό και θεοποιούσα επιθυμία του Θεού. Να το θαύμα του Χριστού: ο Θεός να επιθυμεί, εξ αγάπης, να ζήσει την ζωή του πλάσματός του και αποκτά έτσι έναν αιώνιο, ανθρώπινο μαζί και θείο εαυτό και ο άνθρωπος, από την άλλη, αγαπά και επιθυμεί να ανοίγεται στην ίδια την ζωή του Θεού, βρίσκοντας τον αυθεντικό και πλήρη εαυτό του σ’ Αυτόν – το μυστήριο της θεανθρωπίας του Χριστού είναι λοιπόν το μυστήριο της απόλυτης αμοιβαίας αγάπης, όπου ο καθένας ποθεί να ζήσει την ζωή του άλλου, τόσο πολύ, που εντέλει οι δύο (και εδώ ο δεύτερος, ο ανθρώπινος πόλος, είναι η επιθυμία της Θεοτόκου) καθίστανται ένα όν, μία υπόσταση, με δύο όμως φύσεις. Η αλήθεια και η πληρότητα των δύο φύσεων του Χριστού, στην πλήρη τους έκφραση μέσω δύο ακέραιων φυσικών ενεργειών και θελήσεων, οντολογικά συνδεδεμένων άρρηκτα και ασύγχυτα μέσα στην μία υπόσταση/πρόσωπο του ένσαρκου Λόγου (αφού είναι Αυτός, ως προσωπική ύπαρξη, που θέλει και ενεργεί ταυτόχρονα ως Θεός και άνθρωπος), δημιουργεί την θεολογική ανάγκη εισαγωγής ενός πολυσήμαντου νέου θεολογικού όρου, προκειμένου αυτό να περιγραφεί: πρόκειται για την έννοια του τρόπου της υπάρξεως. Έννοια καταρχήν Τριαδολογική, όπου περιγράφει τον τρόπο ακριβώς της υποστατικής διαφοροποίησης των τριών Θείων Προσώπων, εν σχέσει προς την μία αντιδιδόμενη Ουσία, θα χρησιμοποιηθεί εντέλει και στην Χριστολογία, προκειμένου να περιγράψει το πώς, χωρίς καθόλου να χαθούν οι φυσικές ιδιότητες των δύο φύσεων, η ανθρώπινη υφίσταται και δρα με τον τρόπον της Θείας, μέσα στην μία και ενιαία Θεία υπόσταση του Λόγου, υπόσταση η οποία αποτελεί το Εγώ του Χριστού – αφού ο Χριστός είναι ο ίδιος ο Λόγος, ως, ταυτόχρονα, «υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου». Έτσι, έχουμε στον Χριστό πλήρη και πραγματική ανθρώπινη φύση, θέληση και ενέργεια, δρώσα όμως με τον τρόπον της φύσης του Θεού Λόγου, επειδή Αυτός είναι το μόνο υποκείμενο/υπόσταση. Χρειάζεται κάποια προσοχή στο σημείο αυτό: δεν έχουμε απλώς την πληρότητα της φύσης του κτιστού στο Χριστό, αλλά και την δυνατότητα της φύσης αυτής «ἐνεργεῖσθαι καὶ ἐνεργεῖν ὑπὲρ τὸν ἑαυτῆς θεσμόν», να υποδέχεται δηλαδή την άκτιστη ενέργεια του Θεού, αλλά και να ενεργεί πέρα από τα φαινόμενα φυσικά της όρια, κατά την ακριβή έκφραση του αγίου Μαξίμου του Ομολογητή. Η Χριστολογική αυτή θεολογία μεταφέρεται αυτούσια στην θεολογία της Θείας Ευχαριστίας, όπως θα δούμε.
Αλλά, ας επιστρέψουμε ξανά στην ανθρωπολογία. Από όσα ειπώθηκαν στην αρχή της προηγούμενης παραγράφου, φαίνεται πως ο αυθεντικός ορίζοντας του ανθρώπινου εαυτού (αυτό φανερώνει και πραγματώνει ο Χριστός ) είναι ο ίδιος ο Θεός, ο άνθρωπος μόνον ως θεάνθρωπος βρίσκει την αλήθεια και την πληρότητά του. Και επειδή αυτό δεν μπορεί να γίνει με ανθρώπινες δυνάμεις, μόνον ως μετοχή στο γεγονός του Χριστού μπορεί να συμβεί – και για την ακρίβεια αυτό το προσφέρει ο Χριστός δια των Μυστηρίων. Ο Χριστός γίνεται ο θεωμένος εαυτός μας μέσα μας, δια του Βαπτίσματος, του Χρίσματος και εντέλει, με την Θεία Ευχαριστία, όταν η τελευταία αποτελεί το όχημα της συνειδητής επιθυμίας μας για την εν Θεώ εαυτότητά μας. Γι’ αυτό και η ένωση μεταξύ Χριστού και ανθρώπου, είναι, όπως το λέγει ο Νικόλαος Καβάσιλας μεγαλύτερη από κάθε γήινη ένωση («ὑπὲρ πᾶσαν ἕνωσιν», Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ Ζωῆς, Α, 5-7) και καμμιά ανθρώπινη λέξη δεν μπορεί να την εκφράσει – ούτε η «φιλία», ούτε η «συνάφεια», ούτε ο «γάμος», ούτε η σύναψη η ίδια των μελών του σώματος με την κεφαλή – διότι, εάν τα δύο τελευταία διαιρεθούν αφανίζονται και ο άνθρωπος πεθαίνει, ενώ και όταν ο άνθρωπος πεθάνει τίποτα δεν τον χωρίζει από τον Θεό. Προχωρεί μάλιστα ακόμη περισσότερο ο μεγάλος αυτός θεολόγος: με τί μπορεί να ενωθεί κανείς πιο απόλυτα, ερωτά, παρά με τον ίδιο του τον εαυτό; Αλλά όμως, επιλέγει, και αυτή ακόμη η αυτονόητα ισχυρότερη πάντων ένωση είναι πιό αδύναμη από την ένωση με τον Χριστό. Ο άνθρωπος του Θεού «συνῆπται τῷ Σωτῆρι μᾶλλον ἢ ἑαυτῷ· φιλεῖ γὰρ ἐκεῖνον μᾶλλον ἢ ἑαυτόν». Ως πεμπτουσία λοιπόν του ανθρώπινου εαυτού , δια της Ευχαριστιακής κοινωνίας, ο Χριστός γίνεται, στην κυριολεξία τα πάντα για τον άνθρωπο, συμπλέκεται με το είναι του, δεν υπάρχει τίποτα χρειαζόμενο στον άνθρωπο, το οποίο Αυτός δεν παρέχει, αφού, κατά τον Καβάσιλα, «καὶ γεννᾶ γὰρ καὶ αὔξει καὶ τρέφει, καὶ φῶς ἐστι καὶ πνοή, καὶ πλάττει μὲν αὐτοῖς ὀφθαλμὸν ἑαυτῷ, φωτίζει δὲ ἑαυτῷ πάλιν, παρέχει δὲ ὁρᾶν ἑαυτόν. Καὶ τροφεὺς ὢν καὶ τροφή ἐστι, καὶ αὐτὸς μὲν ἐστὶν ὁ παρέχων τὸν ἄρτον τῆς ζωῆς, αὐτός δέ ἐστιν ὃ παρέχει· καὶ ζωή μέν ἐστιν ζῶσιν, ἀναπνέουσι δὲ μύρον, ἰμάτιον δὲ ἐνδύσασθαι βουλομένοις. Καὶ μὴν αὐτός μέν ἐστιν ὣ δυνάμεθα βαδίζειν, αὐτός δέ ἐστιν ἡ ὁδός, καὶ πρός γε ὅτι τὸ κατάλυμα τῆς ὁδοῦ καὶ τὸ πέρας. Μέλη ἐσμέν, ἐκεῖνος κεφαλή· ἀγωνίζεσθαι δέον συναγωνίζεται, εὐδοκιμοῦσιν ἀγωνοθέτης ἐστι· νικῶμεν, στέφανος ἐκεῖνος εὐθύς.» (ο.π. παρ.8)
Θέλω να πω δηλαδή, πως στα πλαίσια της Ορθόδοξης θεολογίας η Ευχαριστία δεν έχει καθόλου χαρακτήρα συμβολικό ή μεταφορικό, ή κάτι παρεμφερές – πρόκειται για μετοχή πραγματική και οντολογική στο ίδιο το θεωμένο, λόγω της υποστατικής ένωσης με την Θεία φύση του Χριστού, ανθρώπινο σώμα του Χριστού, το οποίο υπάρχει με τον τρόπον υπάρξεως της πρώτης και είναι πλήρες των ακτίστων ενεργειών της. Στην απαστράπτουσα ποιητική θεολογική γλώσσα του αγίου Συμεώνος του Νέου Θεολόγου, συνοψίζονται πολλά ανάλογα πατερικά κείμενα:
«Σῶμα γὰρ τὸ σόν, τὸ ἄχραντον καὶ θεῖον, ἀστράπτει ὅλον πυρὶ θεότητός σου, ἀναφυραθὲν καὶ συμμιγὲν ἀρρήτως· τοῦτο οὒν καμοὶ ἐδωρήσω, Θεέ μου· τὸ γὰρ ρυπαρὸν καὶ φθαρτὸν τοῦτο σκῆνος τῷ παναχράντῳ ἑνωθὲν σώματί σου καὶ μιγὲν τὸ αἷμα μου τῷ αἵματί σου ἡνώθην, οἶδα, καὶ τῇ θεότητί σου, καὶ γέγονα σὸν καθαρώτατον σῶμα, μέλος ἔκλάμπον, μέλος ἅγιον ὄντως, μέλος τηλαυγὲς καὶ διαυγὲς καὶ λάμπον» (Τῶν θείων ὕμνων οἱ ἔρωτες, SC 156, 176-178).
Η θεολογική λοιπόν παράδοση είδε εξαρχής την Θεία κοινωνία ως «φάρμακον ἀθανασίας, ἀντίδοτον τοῦ μὴ ἀποθανεῖν, ἀλλὰ ζῆν ἐν Θεῷ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, καθαρτήριον ἀλεξίκακον» (Ἰγνατίου Θεοφόρου, Πρὸς Ἐφεσίους, PG5, 753B-756A) – να διώκει ασθένειες ψυχής και σώματος, όχι να προκαλεί. Για να γίνει αυτό περισσότερο κατανοητό πρέπει να εφαρμόσουμε και στην Ευχαριστιακή ενσάρκωση του Λόγου, την θεολογική έννοια της μεταβολής του τρόπου της υπάρξεως – «μεταβαλῶν τῷ Πνεύματί σου τῷ Ἁγίῳ», είναι η καθαγιαστική ρήση της Λειτουργίας του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Δεν πρόκειται, πράγματι για μετουσίωση· ο Ζουμπουλάκης έχει κατά το ήμισυ δίκαιο. Η ουσία των προσφερθέντων υλικών στοιχείων, όπως ακριβώς και η ανθρώπινη φύση του Χριστού, παραμένει αναλλοίωτη – και οφείλει να παραμείνει αναλλοίωτη, διότι αλλιώς θα ήταν ωσάν ο Θεός να μετανοεί για το είδος των όντων που έπλασε και να ζητά να αφανίσει ή αλλοιώσει την φύση τους. Ωστόσο, η κτιστή αυτή ύλη υπάρχει πλέον, εν αγίω Πνεύματι, ελεύθερη από τα κτιστά της όρια, δηλαδή υπάρχει με τον τρόπο υπάρξεως της άκτιστης φύσης, «ἐνεργουμένη καὶ ἐνεργοῦσα ὑπὲρ τὸν ἑαυτῆς θεσμόν», πλήρης της χάριτος του θεωμένου σώματος του Χριστού. Τούτο σημαίνει πως τα Τίμια Δώρα, ακόμη και αν υποστούν εξωτερική φθορά (όπως, για παράδειγμα, η μούχλα) ή αναμιχθούν αθελήτως (ή και, υποθετικά, κακοβούλως) με ιούς και μικρόβια, η παρούσα χάρις δεν επιτρέπει να καταστούν επιβλαβή για την υγεία του πιστού, ακριβώς διότι, όπως πάλι ο Συμεών ο Νέος θεολόγος επέμενε, αποτελούν ήδη πραγματικότητα και παρουσία της Βασιλείας του Θεού (πρβλ. τα λόγια του Χριστού «κἂν θανάσιμόν τι πίωσιν οὐ μὴ αὐτοὺς βλάψει», Μαρκ. 16,18).
Ανέφερα το τίμιο όνομα της «Βασιλείας τοῦ Θεοῦ» και αμέσως ανεδύθη το μείζον χαρακτηριστικό της όλης αυτής παγκόσμιας πλέον συμφοράς, για το οποίο κανείς σχεδόν δεν μιλά: πρόκειται ίσως για την πρώτη τέτοια συμφορά που αντιμετωπίζεται με τις Εκκλησίες και τα παντοειδή ιερά, κλειστά. Στο σούπερ μάρκετ μπορεί κανείς να παραμείνει για ώρα, έστω σε απόσταση από τον άλλον (που ξαφνικά έγινε επιθετικά σχεδόν εχθρικός), η εκκλησιαστική όμως κοινότητα δεν έχει δικαίωμα να συναχθεί, έστω με τους όρους των συνάξεων των υπερκαταστημάτων. Οι έξι λόγοι για τους οποίους κανείς μπορεί να βγαίνει από το σπίτι του δεν περιλαμβάνουν την ανάγκη της απευθείας αναφοράς της κοινότητας στον Πατέρα (του οποίου ωστόσο η νοσταλγία προβάλλεται στο πρόσωπο του ηγέτη και των «ειδικών»). Είναι τόσο δε αυτονόητη αυτή η απαγόρευση, μαζί με τις ψυχαγωγικές, καλλιτεχνικές και πολιτικές συνάξεις, και της λατρεύουσας κοινότητας – άλλωστε ακούσαμε κατά κόρον αυτές τις μέρες πως η «θρησκεία» είναι «εσωτερική υπόθεση», τη στιγμή που το Χριστιανικό γεγονός είναι απολύτως και πρωτίστως, ακριβώς κοινότητα λατρείας – που θα έλεγε κανείς πως, από την άποψη αυτή, εκείνο που θα παραμείνει καινοφανές και αξιομνημόνευτο όταν η συμφορά κοπάσει, θα είναι ακριβώς αυτό το νέο σύστημα αυταπόδεικτης ιεράρχησης αξιών και πραγμάτων, όπου η αυτονόητη σε άλλες εποχές κοινή επικλητική αναφορά στον Θεό, τον δυνάμενον σώζειν, δεν ανήκει πια στους πρωτίστως αναγνωρίσιμους φορείς αυτοσυνειδησίας (αλλά και σωτηρίας ή νοηματοδοσίας) των κοινωνιών, στη στιγμή της μεγάλης κρίσης. Τα πνευματικά μέσα της αντιμετώπισης της τελευταίας, τα Μυστήρια και οι Ευαγγελικές αρετές, τίθενται εμφανώς σε παρένθεση, δεν εκπηγάζουν πλέον γνήσια ελπίδα θεραπείας, προστασίας και βοήθειας, άξιας να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Η υπόθεση του Θεού λειτουργεί μόνον «ιδιωτικά» και à la carte, μέσα σε αυτό το αυτονόητο πλαίσιο μιας κλεισμένης στα δεδομένα της κτιστότητας θεώρησης του ανθρώπου, σε αντίθεση προς την παραπάνω ανοικτή προς το επέκεινα θεώρηση – και αυτό αποτελεί μέρος αυτού που αποκαλώ Βελούδινο Ολοκληρωτισμό σε υπό έκδοση βιβλίο μου.
Συνεπώς, για να επιστρέψουμε, το Θείο επέκεινα ζη (τι απόλυτη και εξαίσια και μοναδική ευτυχία!) ανάμεσά μας και ο άρτος και ο οίνος έχουν μεταβληθεί όντως και απολύτως σε σώμα και αίμα Χριστού. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η Εκκλησία δεν συγκαταβαίνει και στην ολιγοπιστία κάποιων παιδιών της, ειδικά μάλιστα σε καιρούς δύσκολους, αντί να την καταδικάζει απλώς – και αυτή υπήρξε και η πρακτική του Χριστού άλλωστε. Έτσι, πράγματι στην Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου στο Essex της Αγγλίας, και συγκαταβαίνοντας σε παραγγελίες των αρχών, αλλά και κάποιους λογισμούς προσερχομένων, εφαρμόσθηκε επί έτη η πρακτική της ανέπαφης Θείας Κοινωνίας, από συγκατάβαση ακριβώς στην ανθρώπινη αδυναμία και όχι λόγω ύπαρξης μια διαφορετικής θεολογικής προσέγγισης. Τέτοιας υφής είναι και η πολυσυζητηθείσα τελευταίως πρόταση του Αγίου Νικοδήμου, για να οικονομήσει κάποιους αδύναμους στην πίστη κληρικούς και λαϊκούς και μόνο προς καιρόν. Το να είναι καταρχήν κανείς ολιγόπιστος ή και ημίπιστος, εφ’ όσον επιθυμεί να παραμείνει στον χώρο της Εκκλησίας, δεν αποτελεί οπωσδήποτε λόγον ελέγχου αλλά βοηθείας και οικονομίας, άχρι καιρού…
Μέχρι δηλαδή να ανακαλύψει τον Χριστό με τον τρόπο του Νέου Θεολόγου και του Καβάσιλα…
Ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος είναι Καθηγητής της Δογματικής στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, Επισκέπτης Καθηγητής στο Ορθόδοξο Ινστιτούτο του Cambridge και Ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Winchester.

Στους κλέφτες με τα χάρτινα καράβια..

Τάκης Σιμώτας,
Νίκος Παπάζογλου.
..Όλα τ αλλάζει ο καιρός, όλα θα τα ρημάξει

Μα οι κλέφτες που παραφυλάν τού παίρνουνε χαράτσι..



..Κατάρτι το μολύβι μου
το κείμενο φορτίο..

Σχόλιο στο άσμα ασμάτων.Το άθλημα των σχέσεων και η ποιότητα της αγάπης


                        

ἀδελφιδός μου παρῆλθε. ψυχή μου ἐξῆλθεν ἐν λόγῳ αὐτοῦ.
(Αλλά ο αγαπητός μου είχε περάσει και φύγει. Η ψυχή μου σαν να έσβησε μέσα μου από το γεγονός αυτό)
Ασ. Ασ. 5,6  

Γνωρίζουμε τὸν ἔρωτα μόνο στὴν ἀπόσταση τῆς ἀποτυχίας. Πρὶν τὴν ἀποτυχία δὲν ὑπάρχει γνώση· ἡ γνώση ἔρχεται πάντα μετὰ τὴ βρώση τοῦ καρποῦ. Σὲ κάθε ἔρωτα ξαναζεῖ ἡ ἐμπειρία τῆς γεύσης τοῦ παραδείσου καὶ τῆς ἀπώλειας τοῦ παραδείσου. Σπουδάζουμε τὸν ἔρωτα μόνον ἐξόριστοι ἀπὸ τὴν πληρότητα τῆς ζωῆς ποὺ αὐτὸς χαρίζει.
Στὴν ἐμπειρία τοῦ ἔρωτα εἴμαστε ὅλοι πρωτόπλαστοι. Ἡ πείρα τῶν ἄλλων δὲν μᾶς μαθαίνει τίποτα γιὰ τὸν ἔρωτα. Εἶναι γιὰ τὸν καθένα μας τὸ ἀρχέγονο καὶ μέγιστο μάθημα τῆς ζωῆς, ἡ ἀρχέγονη καὶ μέγιστη ἐξαπάτηση. Μέγιστο μάθημα, γιατὶ σπουδάζουμε στὸν ἔρωτα τὸν τρόπο τῆς ζωῆς. Καὶ μέγιστη ἐξαπάτηση, ἀφοῦ αὐτὸς ὁ τρόπος ἀποδείχνεται ἀνέφικτος γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση μας.
Ἡ ἀνθρώπινη φύση μας (αὐτὸ τὸ ἀκαθόριστο κράμα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ κορμιοῦ μας) «ξέρει», μὲ φοβερὴ ὀξυδέρκεια πέρα ἀπὸ νοήματα, πὼς ἡ πληρότητα τῆς ζωῆς κερδίζεται μόνο στὴν ἀμοιβαιότητα τῆς σχέσης. Στὴν ἀμοιβαία ὁλοκληρωτικὴ αὐτοπροσφορά. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἐπενδύει ἡ φύση μας, στὸν ἔρωτα ὅλη τὴ ἀπύθμενη δίψα της γιὰ ζωή. Δίψα τοῦ κορμιοῦ καὶ τῆς ψυχῆς μας.
Διψᾶμε τὴ ζωή, καὶ τὸ ἐνδεχόμενο τῆς ζωῆς περνάει μόνο μέσα ἀπὸ τὴ σχέση μὲ τὸν Ἄλλον. Στὸ πρόσωπο τοῦ Ἄλλου ἀναζητᾶμε τὴ δυνατότητα τῆς ζωῆς - τὴν ἀμοιβαιότητα στὴ σχέση. Ὁ Ἄλλος γίνεται τὸ «σημαῖνον» τῆς ζωῆς, ἡ αἰσθητὴ ἀνταπόκριση στὴν πιὸ βαθειὰ καὶ κυρίαρχη τῆς φύσης μας ἐπιθυμία. Ἴσως αὐτὸ ποὺ ἐρωτευόμαστε νὰ μὴν εἶναι τὸ πρόσωπο τοῦ Ἄλλου, ἀλλὰ ἡ δίψα μας ἔνσαρκη στὸ πρόσωπό του. Ὁ Ἄλλος νὰ εἶναι πρόσχημα κι ἡ αὐτοπροσφορά μας αὐταπάτη. Ὅμως κι αὐτὸ θὰ διαφανεῖ μόνο στὴν ἀπόσταση τῆς ἀποτυχίας.
Μετὰ τὴν ἀποτυχία ξέρουμε ὅτι ὁ ἔρωτας εἶναι ὁ τρόπος τῆς ζωῆς, ἀλλὰ τρόπος ἀνέφικτος γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση μας. Ἡ φύση μας διψάει ἀπεγνωσμένα τὴ σχέση, δίχως νὰ ξέρει νὰ ὑπάρχει μὲ τὸν τρόπο τῆς σχέσης. Δὲν ξέρει νὰ μοιράζεται, νὰ κοινωνεῖ, ξέρει μόνο νὰ ἰδιοποιεῖται τὴ ζωή, νὰ τὴν κατέχει καὶ νὰ τὴν νέμεται. Ἂν ἡ γεύση τῆς πληρότητας εἶναι κοινωνία τῆς ζωῆς μὲ τὸν Ἄλλον, ἡ ὁρμὴ τῆς φύσης μας ἀλλοτριώνει τὴν κοινωνία σὲ ἀπαίτηση ἰδιοκτησίας καὶ κατοχῆς τοῦ Ἄλλου. Ἡ ἀπώλεια τοῦ παραδείσου δὲν εἶναι ποτὲ ποινή, εἶναι μόνο αὐτοεξορία.
Τὸν τρόπο τῆς ζωῆς τὸν σπουδάζουμε πάντοτε σὰν χαμένο παράδεισο. Τὸν ψηλαφοῦμε στὴ στέρηση, στὸ ἐκμαγεῖο τῆς ἀπουσίας του. Ἔγγλυφο ἴχνος τοῦ τρόπου τῆς ζωῆς εἶναι ἡ πίκρα τῆς μοναξιᾶς στὴν ψυχή μας, ἡ ἀνέραστη μοναχικότητα. Γεύση θανάτου. Μὲ αὐτὴ τὴ γεύση μετρᾶς τὴ ζωή. Πρέπει νὰ σὲ ναυτολογήσει ὁ θάνατος γιὰ νὰ περιπλεύσεις τὴ ζωή, νὰ καταλάβεις ὅτι πρόκειται γιὰ τὴν πληρότητα τῆς σχέσης. Τότε ξεδιακρίνεις τὶς ἀκτὲς τοῦ νοήματος: Ζωὴ σημαίνει νὰ παραιτεῖσαι ἀπὸ τὴν ἀπαίτηση τῆς ζωῆς γιὰ χάρη τῆς ζωῆς τοῦ Ἄλλου. Νὰ ζεῖς, στὸ μέτρο ποὺ δίνεσαι γιὰ νὰ δεχθεῖς τὴν αὐτοπροσφορὰ τοῦ Ἄλλου. Ὄχι νὰ ὑπάρχεις, καὶ ἐπιπλέον νὰ ἀγαπᾶς. Ἀλλὰ νὰ ὑπάρχεις μόνο ἐπειδὴ ἀγαπᾶς, καὶ στὸ μέτρο ποὺ ἀγαπᾶς.
Διψᾶμε τὴ ζωὴ καὶ δὲν τὴν διψᾶμε μὲ σκέψεις ἢ νοήματα. Οὔτε καὶ μὲ τὴ θέλησή μας. Τὴν διψᾶμε μὲ τὸ κορμὶ καὶ τὴν ψυχή μας. Ἡ ὁρμὴ τῆς ζωῆς, σπαρμένη μέσα στὴ φύση μας, ἀρδεύει κάθε ἐλάχιστη πτυχὴ τῆς ὕπαρξής μας. Καὶ εἶναι ὁρμὴ ἀδυσώπητη γιὰ σχέση, γιὰ συν-ουσία: Νὰ γίνουμε ἕνα μὲ τὴν ἀντι-κείμενη οὐσία τοῦ κόσμου, ἕνα μὲ τὸ κάλλος τῆς γῆς, τὴν ἀπεραντοσύνη τῆς θάλασσας, τὴ νοστιμιὰ τῶν καρπῶν, τὴν εὐωδιὰ τῶν ἀνθῶν. Ἕνα κορμὶ μὲ τὸν Ἄλλον. Ὁ Ἄλλος εἶναι ἡ μόνη δυνατότητα νὰ ἔχει ἀμοιβαιότητα ἡ σχέση μας μὲ τὸν κόσμο. Εἶναι τὸ πρόσωπο τοῦ κόσμου, ὁ λόγος κάθε ἀντι-κείμενης οὐσίας. Λόγος ποὺ ἀπευθύνεται σὲ μένα καὶ μὲ καλεῖ στὴν καθολικὴ συν-ουσία. Μοῦ ὑπόσχεται τὸν κόσμο τῆς ζωῆς, τὸ ἔκπαγλο κόσμημα τῆς ὁλότητας. Στὴ μία σχέση.


Σχόλιο στο άσμα ασμάτων-Του Χρ.Γιανναρά
    


                                                     Η ποιότητα της αγάπης

...Βλέπουμε συχνά στη λογοτεχνία, στον κινηματογράφο ιστορίες ανθρώπων που έχουν μία παθιασμένη σχέση, μια σχέση στην οποία κατατρώνε ο ένας τον άλλον σαν αρπακτικά ζώα. Ο ένας προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τον άλλον, να τον κατάσχει.Αλλά μαθαίνουμε ακόμα από την λογοτεχνία ότι ένα μυστηριώδες πράμα που ονομάζουμε αγνότητα έρχεται ανάμεσα στους ανθρώπους που αγαπούν ο ένας τον άλλο,με μια αγάπη που δεν είναι πείνα, δεν είναι επιθυμία κατοχής αλλά είναι ειλικρίνεια, προσφορά του εαυτού και όχι προσπάθεια για κατοχή του άλλου...

Τετάρτη 25 Μαρτίου 2020

Ο π.Γοντικάκης για τη Παναγία και ο άγιος Ι.Πόποβιτς

Χαῖρε...


...Και περνούσαν γενεές και αιώνες και βασανιζόταν ο άνθρωπος και η ανθρωπότης..
..Ο άνθρωπος είναι ένα πλάσμα δραματικό και τραγικό και δε μπορεί να σωθεί διά της βίας διότι αν σωθεί δια της βίας,καταστρέφεται..Έπρεπε κάποιος από τους ανθρώπους να 'καταλάβει' τί θέλει ο Θεός..Το πρόσωπο αυτό ήταν μια γυναίκα άγνωστη..
..Δε πρέπει όταν λέμε μητέρα η όταν λέμε κάλλος η όταν λέμε αγάπη η οτιδήποτε, να βάζουμε στο νου μας αυτά που καταλαβαίνουμε εμείς οι άνθρωποι,αλλά κάτι πολύ περισσότερο, κάτι  ανέκφραστο..

και:

25 Μαρτίου γεννιέται ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς (εδώ)


γράφει:

...Εάν είσαι του Χριστού, ταπείνωσε τον εαυτό σου μέχρι του σκώληκος: σάρκωσε τον εαυτό σου στον πόνο του κάθε πονεμένου, στη θλίψη του κάθε θλιμμένου, στο πάθος του κάθε βασανισμένου, στο άλγος του κάθε ζώου και πουλιού...

...Κοιτάζοντας από τον ουρανό, τι είναι εκείνο που διακρίνουμε περισσότερο πάνω στη γη; Όχι τα βουνά ούτε οι θάλασσες ούτε οι πόλεις ούτε οι ουρανοξύστες. Είναι ο άνθρωπος. Διότι η θεοειδής ψυχή του ανθρώπου είναι ένας ήλιος επί της γης. Όσοι είναι οι άνθρωποι, τόσοι είναι οι ήλιοι επί της γης. Και καθένας απ’ αυτούς τους ήλιους είναι ορατός από τον ουρανό.  Αγαπημένο θαύμα του Θεού! Η μικρούτσικη γη, ένα αστεράκι από τα πιο μικρά, να χωράει δισεκατομμύρια ήλιους! Μέσα από το χωματένιο σώμα του ανθρώπου λάμπει ο ήλιος! Ο άνθρωπος! Ένας μικρός θεός μέσα στη λάσπη.

Είναι ευαγγέλιο, παναληθινό ευαγγέλιο –όχι δικό μου, αλλά των αγίων του Θεού– ότι ο άνθρωπος είναι ένα μεγάλο μυστήριο, ιερό μυστήριο του Θεού. Τόσο μεγάλο και τόσο ιερό, ώστε ο ίδιος ο Θεός έγινε άνθρωπος για να μας ερμηνεύσει όλο το βάθος του ανθρώπινου μυστηρίου. Η αλήθεια του ευαγγελίου, η παναλήθεια, είναι ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος για να κάμει τον άνθρωπο θεό κατά χάριν. […] Κατ’ ουσίαν, ο αγώνας για το Θεάνθρωπο είναι αγώνας για τον άνθρωπο...

O χώρος ο χρόνος και ο άνθρωπος

απο εδώ 

Ζευγμένος εἰς τὸν ζυγὸ τοῦ χρόνου καὶ τοῦ χώρου ὁ ἄνθρωπος, σύρει τὴν οἰκουμένη.
Ποῦ;
Εἰς ποίους βαραθρώδεις βράχους θὰ τὴν ὁδηγήσει, εἰς ποία παγερὰ ὕψη πέραν τοῦ τόπου καὶ τοῦ χώρου;
Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ὅλαι αἱ φυλαί, ὅλοι οἱ λαοί, ὅλαι αἱ γενεαί, εἶναι, ἐξ’ ἴσου, ζευγμένοι εἰς αὐτὸν τὸν διπλοῦν ζυγόν.
Καὶ νυχθημερὸν τὸν σύρουν βαρύν, ὠθούμενοι ἀπὸ κάποιαν ἀκατανίκητον δύναμιν.
Σύρουν καὶ σκοντάπτουν, καὶ πάλιν σύρουν καὶ πάλιν σκοντάπτουν, πίπτουν καὶ χάνονται.
Πρὸς τί;
Ποιὸς τοὺς ζευγνύει καὶ ποτὲ δὲν τοὺς ἀποζευγνύει;
Ὦ! ὁ χρόνος!.
Εἴπητέ μου τὸ μυστικὸν τοῦ χρόνου.
Ὁ χρόνος: πικρὸν φορτίον.
Καὶ ὁ χῶρος;
Θλιμμένος δίδυμος ἀδελφὸς τοῦ χρόνου.
Δὲν ὑπάρχει τίποτε πιὸ τραγικὸν καὶ πιὸ θλιβερὸν ἀπὸ τὸ ἀνθρώπινο γένος, ζευγμένον εἰς τὸν βαρὺν ζυγὸν τοῦ χρόνου καὶ τοῦ χώρου.
Σύρει τὸν χρόνον χωρὶς νὰ γνωρίζη οὕτε τὴν φύσιν, οὕτε τὸ νόημα, τὸν σκοπόν του.
Σύρει καὶ τὸν χῶρον, ἀλλὰ οὕτε αὐτοῦ γνωρίζει τὴν φύσιν τὸ νόημα τὸν σκοπόν.
Τὸ ἄσκοπον λοιπὸν στὴν αἰχμαλωσία τοῦ παραλόγου! Συναγωνίζεται τὸ ἄσκοπον μὲ τὸ παράλογον, τὸν ἀγῶνα κερδίζει πάντοτε τὸ τραγικόν.
Τὸ νὰ ὑπάρχει καὶ νὰ ζεῖ κανεὶς σὲ τέτοιο κόσμο δὲν ἀποτελεῖ προνόμιο.
Δὲν εἶναι ἔτσι;
Ἀλλὰ κατὰ κάποια ἀκατανόητη ἀναγκαιότητα ἀμέσως μόλις ἐξέρχεσαι ἀπὸ τὸ μὴ ὅν εἰς τὸ εἶναι, ἀμέσως εὑρίσκεσαι ζευγμένος στὸν πικρὸ ζυγὸ τοῦ χώρου καὶ τοῦ χρόνου.
Τὶ παράδοξη φιλοξενία!
Καὶ ἄν ἀκόμη ἐστάλης στὸν κόσμο μὲ κάπως πιὸ εὐαίσθητα αἰσθητήρια, γρήγορα θὰ αἰσθανθεῖς ὅτι μιὰ τεράστια θλίψη πιέζει ὅλα τὰ ὅντα, ὅτι κάποια ἄσπλαχνη ἐσωτερικὴ ἀρρώστια κατατρώγει ὅλα τὰ δημιουργήματα.
Καὶ ἡ καρδιά σου διὰ μιᾶς μετατρέπεται σὲ μιὰ πηγὴ δακρύων.
Τότε ἀντιλαμβάνεσαι ὅτι τὸ κάθε πλάσμα ἔχει μάτια ποὺ συνεχῶς δακρύζουν ἀπὸ κάποια πικρὴ θλίψη.
Καὶ τὰ δάκρυα ὅλων τῶν πονεμένων πλασμάτων μαζεύονται στὴν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, διαποτίζουν ὅλο του τὸ εἶναι.
Προσπάθησε ἄν μπορεῖς νὰ συγκρατήσεις τὴν καρδιά σου, νὰ μὴν ξεσπάσει σὲ λυγμούς, μπροστά στὴν λυπηρὴ μοῖρα τοῦ κόσμου τούτου.
Ἡ προσπάθειά σου μεταβάλλεται σὲ μιὰ ἀπελπισμένη κραυγή.
Ἡ θέλησή σου λυγίζει, ἀνίσχυρη ἀπὸ τὴν ἔφοδο τῆς λύπης ὅλου τοῦ κόσμου ποὺ ἀναβλύζει ἀπὸ τὴν ὕπαρξή σου.
Ὁ κόσμος αὐτός... τὶ εἶναι ὁ κόσμος αὐτὸς μὲ ὅλα τὰ βάσανά του τὶς θλίψεις του, τὶς τραγωδίες του καὶ τοὺς πόνους του;
Τὶ ἄλλο ἄν ὄχι ἕνας μελλοθάνατος χωρὶς ἐλπίδα.
Ναὶ ἕνας μελλοθάνατος χωρὶς ἐλπίδα, ποὺ ψυχορραγεῖ μὲ μιὰ συνεχὴ ἀγωνία, ἀλλὰ ποτὲ δὲν πεθαίνει.
Τὶ μᾶς μένει;
Ὁ τρυγμός τῶν ὁδόντων καὶ ἡ ἀνταρσία.
Ἀλλὰ ἐναντίον τίνος;
Ἀχ αὐτὴ ἡ μικρὴ ἀνθρώπινη συνείδηση μὲ κανένα τρόπο δὲν μπορεῖ νὰ βρεῖ τὸν κύριον ἔνοχο.!
Ἡ συνείδηση φαίνεται ὅτι δόθηκε στοὺς ἀνθρώπους μόνο τόσο ὅσο νὰ μποροῦν νὰ βασανίζονται μάταια μὲ αὐτή, αἰσθανόμενοι τὸ τραγικό των, ἀδιέξοδο ἀπὸ τὶς φρικτές συνθῆκες ὕπαρξης.
Ἡ ἀνθρώπινη συνείδηση εἶναι σὰν μιὰ μικρή πυγολαμπίδα μέσα στὴν σκοτεινὴ νύκτα, παντοῦ γύρω πυκνός καὶ ἀδιαπέραστος ζόφος.
Ὠθούμενη ἀπὸ κάποια ἐσωτερικὴ ἀνησυχία ἡ ταλαίπωρη πυγολαμπίδα, τρέχει ἀπὸ τὸ ἕνα σκότος στὸ ἄλλο, ἀπὸ τὸ μικρότερο στὸ μεγαλύτερο.
Ἀλλὰ τὸ κορύφωμα τῆς φρίκης βρίσκεται στὸ ὅτι καὶ τὸ μεγαλύτερο σκότος εἶναι πολὺ μικρὸ ἐμπρὸς σὲ ἕνα μεγαλύτερο του.
Καὶ οὕτω καθ’ἐξῆς ἐπ’ ἄπειρον.
Ὑπερβολικὰ ἀνεπτυγμένη συνείδηση...Τὶ μοῦ χρειάζεται;
Ἐπιθυμῶ νὰ μὴν ἐπιθυμῶ πιὰ τίποτα.
Ὑπερβολικά ἀνεπτυγμένη αἴσθηση...Τὶ μοῦ χρειάζεται;
Θέλω νὰ μὴν αἰσθάνομαι πιὰ τίποτα.
Ἀλλὰ τὸ πλέον ἀνυπόφορο βάσανο, εἶναι τὸ νὰ σκέπτεται κανεὶς περὶ τοῦ παραλόγου τῆς σκέψεως.
Ἡ σκέψη εἶναι τὸ πιὸ μεγάλο παράλογο.
Ὦ!, ἄν εἶχε ὁ ἄνθρωπος ἐπινοήσει τὴν σκέψη, θὰ εὕρισκε εὔκολα τὸν παράδεισό του!!
Πῶς;
Καταστρέφοντάς την.
Τώρα ὅμως ἡ σκέψη εἶναι ἐπιβεβλημένη στὸν ἄνθρωπο.
Αὐτὴ στοχάζεται καὶ ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν τὸ θέλει....
Σεῖς, ποὺ εἶστε μάρτυρες τῆς σκέψης, τὸ αἰσθάνεστε καὶ τὸ γνωρίζετε αὐτό.
Τὸ γνωρίζετε διὰ τῆς αἰσθήσεως.
Καὶ αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι ἡ πιὸ τραγικὴ γνώση.
Ἄν μοῦ εὕρετε τὸ τέλος τῆς σκέψης, τὸν θάνατό της, τότε θὰ γίνετε οἱ μεγαλύτεροι εὐεργέτες τῆς ἀνθρωπότητας.
Ἐως ὅτου θὰ ὑπάρχει σκέψη, ἐὼς ὅτου θὰ ὑπάρχει αἴσθηση στὸν ἄνθρωπο, εἶναι ἀδύνατο νὰ μὴν θρηνεῖ πάνω ἀπὸ τὸ φρικτὸ μυστήριο αὐτοῦ τοῦ κόσμου, μὲ ἕναν θρῆνο ἀτελείωτο καὶ ἀπαρηγόρητο, διότι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἄνευ τέλους καὶ πέρατος- μὲ τὴν θλίψη.
Ἀλλὰ αὐτὸς εἶναι ὁ ἄνθρωπος, αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ κόσμος, ὅταν δὲν τοὺς αἰσθάνομαι ἐν Χριστῷ, οὕτε τοὺς βλέπω διἁ μέσω τοῦ Χριστοῦ.
Ἀλλὰ μαζί Του, ὅλα ἀλλάζουν.
Καὶ ἐγὼ καὶ ὁ κόσμος γύρω μου.
Ἀπὸ τὴν συνάντηση μαζί Του, διαπερνᾶ τὸν ἄνθρωπο ἕνα ρεῦμα τελείως νέο, κάτι ποὺ μέχρι τότε δὲν ἧταν αἰσθητό, κάτι τὸ ἀνείκαστο, τὸ ἄγνωστο.
Ἀπὸ τὴν ἀγάπη πρὸς Αὐτόν, ἡ αἴσθηση τοῦ ἑαυτοῦ μου καὶ ἡ αἴσθηση τοῦ κόσμου μεταμορφώνεται σὲ ἕνα χαρούμενο μήνυμα (εὐ-αγγέλιον), ποὺ δὲν ἔχει τέλος οὕτε εἰς τὸν χρόνον οὕτε εἰς τὸν χῶρον.
Καὶ τότε μέσα σὲ ὅλους τοὺς κρημνούς τοῦ κόσμου καὶ σὲ ὅλες τὶς ἀβύσσους τοῦ ἀνθρώπου, ἀντηχεῖ ἡ γλυκιὰ καὶ γοητευτικὴ φωνή, ποὺ δυναμώνει ὅλους τοὺς κουρασμένους καὶ ἀνορθώνει ὅλους τοὺς πεσμένους καὶ σώζει ὅλους τοὺς κατεστραμμένους καὶ θεραπεύει κάθε πληγή.
Ποὺ παρηγορεῖ σὲ ὅλες τὶς θλίψεις καὶ ἐλαφρώνει ὅλα τὰ βάρη καὶ γλυκαίνει κάθε πίκρα.
Ἡ φωνή τοῦ Μόνου Φιλάνθρωπου: «Δεῦτε πρὸς ἐμὲ πάντες..... καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν»
Γιατὶ εἶναι ἡ ζωή δύσκολη γιὰ τὸν ἄνθρωπο;
Γιατί ὁ ἄνθρωπος ἐφεῦρε τὸν θάνατο καὶ τὸν ἐγκαθίδρυσε ἐντὸς του καὶ σὲ ὅλα τὰ ὅντα γύρω του.
Ὁ δὲ θάνατος εἶναι μιὰ ἀστείρευτος πηγὴ ὅλων τῶν βασάνων καὶ τῶν θλίψεων.
Ὅλα τὰ νεύρα τοῦ θανάτου ξεκινοῦν ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, γιατί αὐτὸς εἶναι τὸ κύριο γάγγλιο τοῦ θανάτου.
Εἰς τὴν πραγματικότητα ὁ θάνατος εἶναι ἡ μόνη πικρία τῆς ζωῆς, ἡ μόνη πικρία τῆς ὕπαρξης.
Ἐξ αὐτοῦ προέρχεται καὶ ὅλη ἡ τραγικότητα τῆς ζωῆς.
Ἡ επίγεια ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ μιὰ ἀδιάκοπος πάλη μὲ τὸν θάνατο - μὲ τοὺς προδρόμους του καὶ τοὺς συνοδούς του.
Ἐδῶ ποτὲ δὲν ὑπάρχει ἀνακωχή.
Ὁ θάνατος ἐπιτίθεται συνεχῶς κατὰ τοῦ ἀνθρώπου, καὶ ἔξωθεν καὶ ἔσωθεν.
Ἀπὸ αὐτὴ τὴν κατάσταση ὑπάρχει μόνο μιὰ διέξοδος, μόνο μιὰ σωτηρία: Ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ δι’ αὐτῆς νίκη ἐπὶ τοῦ θανάτου εἰς ὅλους τοὺς κόσμους.
Ὅπως ὁ θάνατος εἶναι ἡ πηγὴ ὅλων τῶν πικριῶν, εἶναι ἡ καθολικὴ πικρία, ἔτσι καὶ ἡ ἀνάσταση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ εἶναι ἡ πηγὴ κάθε χαρᾶς, εἶναι ἡ καθολικὴ χαρά.
Ἀρκεῖ νὰ ἀνοίξει ὁ ἄνθρωπος τοὺς πνευματικούς ὁφθαλμούς του, καὶ τότε δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ αἰσθανθεῖ καὶ νὰ δεῖ ὅτι ὁ Ἁναστάς Κύριος εἶναι ὁ Μόνος ποὺ δίδει νόημα καὶ χαρὰ αληθινή εἰς τὴν πικρὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς.

Αὐτὸς καὶ οὐδὲν ἄλλο καὶ οὐδεῖς ἄλλος....

Τρίτη 24 Μαρτίου 2020

Η μολότοφ της παράδοσής μας-αναζητήσεις και προβληματισμοί για την ταυτότητα και την ιστορική συνέχεια.

...Όσο πιο τοπικό, τόσο και πιο παγκόσμιο! Ή σε σύγχρονα ελληνο-βρυξελιώτικα «Plus c’est local et plus c’ est universel»...

 από το εξαιρετικό άρθρο του Αντώνη Ανδρουλιδάκη

Παραθέτουμε για σκέψη τα παρακάτω,αποσπασματικά.


Από το βίντεο:
Γιατί απέτυχε η Ελληνική επανάσταση.Γεώργιος Κοντογιώργης.

-...Απέτυχε παταγωδώς η επανάσταση.Πανηγυρίζουμε ότι ελευθερωθήκαμε και δεν εκτιμάμε αυτό που χάσαμε επειδή υπήρξε η αποτυχία της επανάστασης .Το κράτος που θεωρήθηκε ελληνικό κράτος έγινε απλώς ένα προτεκτοράτο που έχοντας αποδομήσει και την εσωτερική του συλλογική συνοχή,οδήγησε με μαθηματική ακρίβεια στη καταστροφή...

-Για ποιόν λόγο όμως απέτυχε η επανάσταση?

-Αυτό είναι μεγάλο θέμα διότι εδώ πρέπει να καταργήσουμε από το μυαλό μας οτιδήποτε έχει να κάνει με αυτό που διδασκόμαστε από το σχολείο μέχρι τη καθημερινότητά μας.Η επανάσταση απέτυχε διότι δυστυχώς δε συνεκτιμήθηκε η ιδιαιτερότητα της ελληνικής κοινωνίας και θελήσαμε να εφαρμόσουμε το παράδειγμα της Γαλλικής επανάστασης...




Ανιχνεύσεις:Ελληνική επανάσταση και διαφωτισμός



                                       Το 1821 και η επικαιρότητά του - [4] Γ.Καραμπελιάς

Ο Γ.Καραμπελιάς διαβάζει μεταξύ άλλων απόσπασμα από την έκθεση ενός ταγματάρχη της εθνοφρουράς 16/2/1816 που παρουσιάζει τη δράση της εταιρίας και όσα πληροφορήθηκε για τις προθέσεις του Καποδίστρια:



 ...Εξ όσων μου λέγουν περί των σκοπών τους οποίους επιδιώκει ο κόμης Καποδίστριας, δια της εν λόγω προσπαθείας,οι βάσεις επί της οποίας θέλει να στηρίξει εκ νέου την ευτυχίαν και την δόξαν των συμπατριωτών του είναι η απολύτως πολιτική αυτονομία της Ελλάδος.Η Ελλάς πρέπει κατά τον Καποδίστρια να κηρυχθεί ομοφώνως υφ όλων των δυνάμεων χώρα αφιερωμένη αποκλειστικών εις τας επιστήμας και την διαφώτισην του ανθρωπίνου γένους.Το έδαφός της να κηρυχθεί εκ των έξω απρόσβλητων,εσωτερικώς δε να κρατηθεί μακράν πάσης ξένης αναμίξεως.Κειμένη μεταξύ Ασίας και Ευρώπης,ευκόλως θα κατανοεί η Ελλάς το νόημα της μυστικοπαθούς ζωής της ανατολής ενώ από την άλλη πλευρά θα δέχεται το εκλεπτυσμένο πνεύμα τον Ευρωπαίων, δημιουργούσα κατά αυτόν τον τρόπον μία δι ολόκληρον την ανθρωπότητα σωτήριον ισσοροπίαν...

Για τον Καποδίστρια απο εδώ,σε κείμενο (Διαφωτισμός και παράδοση) από . π.Γεώργιο Δ. Μεταλληνο



...Ο Καποδίστριας ήταν Ρωμηός, ήταν ορθόδοξος Έλληνας. Κι έγραφε, π.χ., ότι ο Κοραής και άλλοι στέλνανε παιδιά να σπουδάσουν στη Δύση για να γίνουν Φράγκοι, γιατί αν δεν γίνουν «μεγάλοι», αν δεν γίνουν Άγγλοι κ.ά., δεν σώζεται η Ελλάδα. Έτσι έλεγε, πίστευε και έπραττε ο Καποδίστριας...Ο Καποδίστριας, λοιπόν, κάθε άλλο! Έγραφε στον Ντεμποβί, έναν Ελβετό φίλο του, που τον βοήθησε πολύ, όπως και ο Εϊνάρδος και άλλοι: «Κοίταξε, εγώ έχω άλλο σκοπό. Τα παιδιά θα μεστώσουν πρώτα Ορθοδοξία και εθνικότητα στη πατρίδα. Και μετά θα πάνε έξω να σπουδάσουν. Κι εκεί έξω θα μελετούν πρωτίστως την ελληνική γλώσσα και την πίστη της Εκκλησίας μας, ώστε όταν έλθουν να κυβερνήσουν την Ελλάδα, το έθνος, ως Έλληνες και όχι ως ξένοι». Και γι’ αυτό τον φάγανε τον Καποδίστρια...

...Βλέπανε ότι ερχόταν από τη Δύση ο Διαφωτισμός με τις ανατρεπτικές ιδέες, της καταλύσεως των πάντων. Γιατί ο Διαφωτισμός ήταν ένα ρεύμα το οποίο άρδευε όλη την πραγματικότητα. Ήταν ένα πολυεπίπεδο κίνημα ο Διαφωτισμός...

..Ανδρείοι Kαπετάνοι, Παπάδες, λαϊκοί,
Σκοτώθηκαν κι' Aγάδες, με άδικον σπαθί.
Kι' αμέτρητ' άλλοι τόσοι, και Τούρκοι, και Ρωμιοί,
Zωήν, και πλούτον χάνουν, χωρίς καμμιά 'φορμή...
(απο το Θούρειο (Κλικ εδώ) του Ρήγα και ένα κατά τη γνώμη μας σημαντικό άρθρο (εδώ) για τα πρόσφατα γεγονότα με το Μακεδονικό σε σχέση με τα Ηνωμένα Βαλκάνια του Ρήγα.)



Άλλα δύο φιτίλια εδώ:


                            Χρ. Γιανναράς: Εθνεγερσία, σύγκρουση δύο οραμάτων


...Δεν χωράν συναγωγές ιδεολογημάτων...Ο καθένας προσωπικά ας προβληματιστεί...Τουλάχιστον τη μία και μοναδική ζωή που έχει ο καθένας μας να μη τη ζήσει ανυποψίαστος για το τι θα πει ελληνικότητα..Να προλάβει να γευτεί...Κάτι από αυτό το οποίο σώθηκε σαν συνέχεια οργανική μέχρι την ίδρυση του ελλαδικού κράτους και λίγο μετά, στις λαικές τέχνες..Δυστυχώς όχι απλώς γίναμε μεταπρατικό,μιμητικό κράτος αλλά και καταστρέφουμε συνεχώς αυτή τη συνέχεια.Ταπεινή μου γνώμη,είναι ότι η εισαγωγή του μονοτονικού και η κατάργηση των αρχαίων στα σχολειά  είναι καταστροφή ασύγκριτα μεγαλύτερη από τη Μικρασιατική.(!)Είναι πολιτιστικός εξανδραποδισμός όταν οι άνθρωποι σήμερα κάτω των 40 ετών δε καταλαβαίνουν τον Ροίδη και τον Παπαδιαμάντη.Δε καταλαβαίνουν τι θα πει τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια. Είναι πολιτιστικός εξανδραποδισμός.Και μη περιμένετε κανένα κομματάρχη να μας γλυτώσει από αυτό. Από αυτό θα λυτρωθούμε μόνοι μας...
..Θα έλεγα ότι το πρώτο λάθος είναι η οικοδόμηση αυτού του κράτους, η θεσμική του άρθρωση και δομή με βάση την αντιγραφή των Ευρωπαικών προτύπων.Δεν έγινε μελέτη των τοπικών αναγκών..Αυτός ο λαός ζούσε τόσους αιώνες πρίν!Πως ζούσε;;
Παρακάμφθηκε όλο αυτό το ερώτημα,το ποιες είναι οι δικές μας ανάγκες...

π.Ν.Λουδοβίκος : 

«Ο Έλληνας έχει εγκαταλείψει, λόγω συλλογικής κατάθλιψης, την προσπάθεια να μπει στην ιστορία ξανά» 

Αποσπάσματα από συνέντευξη:


...Να το καταλάβουμε λοιπόν με ψυχαναλυτικούς όρους το έθνος και θα δείτε γιατί είναι πολύ βοηθητικό αυτό που σας λέω. Όλα τα έθνη κάνουν την ταυτότητά τους μέσα από μια μυθοποιημένη αντιπαλότητα, με πολλούς άλλους γύρω τους. Μία μυθοποιημένη αντιπαλότητα η οποία ουσιαστικά επιδιώκει να εξηγήσει την έλλειψη, την ιστορική έλλειψη με μια αναγωγή σε ένα παρελθόν που μου το αφαίρεσε κάποιος κακός, Σε κάποιο παρελθόν υπήρξε μια πληρότητα, έτσι δεν είναι; Αυτή λοιπόν την χαμένη πληρότητα μού την έκλεψε κάποιος και πρέπει να εξηγήσω την έλλειψη. Έτσι αυτός ο κάποιος είναι ένας αποδιοπομπαίος τράγος, δηλαδή αυτή η μυθοποιημένη έχθρα, η οποία γεννά την ταυτότητα.

Η ταυτότητα είναι μία συνέχεια λόγων, οι οποίοι επιδιώκουν να εξηγήσουν, γι’ αυτό είπα ότι είναι πάντα σε κρίση, το γιατί είναι δυνατόν να χαθεί αυτή η πληρότητα του παρελθόντος μέσω του μυθοποιημένου εχθρού ή αποδιοπομπαίου τράγου. Οπότε η έννοια της ταυτότητας είναι μια τάση επιστροφής στο ιδεώδες αυτής της πληρότητας και της απόλαυσης. Και επειδή δεν μπορούμε να την κάνουμε άμεσα αυτή την επιστροφή, έχουμε διάφορες πρακτικές όπως είναι τα φεστιβάλ, οι τελετές και τα λοιπά και οι οποίες μας επιτρέπουν κατά κάποιο τρόπο να μνημονεύουμε συνεχώς την πιθανότητα να επιστρέψουμε στην πληρότητα αυτή τη χαμένη του παρελθόντος. Όλες οι εθνικές ταυτότητες είναι σε κρίση!...

...

Εκείνο το οποίο συνέβη στον τόπο αυτό είναι ιστορικά αναγνώσιμο πάρα πολύ άνετα. Δεν είχαμε τον χρόνο και τον χώρο να κάνουμε θεσμούς με τον τρόπο που φυσιολογικά αυτοί οι θεσμοί γίνονται από ένα σημείο και πέρα...


...Οι πραγματικές ταυτότητες είναι ταυτότητες πάντοτε εν διαλόγω. Και για να γυρίσω πίσω σ’ αυτά που είπα στην αρχή, πρέπει να ξεπεράσουμε όλα αυτό το ψυχαναλυτικό μπουντρούμι της δήθεν χαμένης πληρότητας την οποία κάποιος μας την πήρε και επομένως, πρέπει να είμαστε εχθροί ενάντια σ’ αυτόν τον κάποιον, όποιοι και εάν είναι αυτοί, οι Τούρκοι, οι Φράγκοι, όποιος και αν τελοσπάντων. Υπάρχει και μια άλλη δυνατότητα. Να πω ότι στη φάση της ωριμότητας που βρίσκομαι, της ιστορικής ωριμότητας που πρέπει να είμαστε όλοι μετά απ’ όσα τραβήξαμε, να πω λοιπόν ότι η ταυτότητα είναι κάτι το οποίο είναι πραγματικά ένα ιστορικό γεγονός και έρχεται από το μέλλον. Δηλαδή δεν είναι απλά αυτό που μου συνέβη. Προσέξτε, στην κοινή μας λογική φαίνεται ότι ιστορική ταυτότητα είναι αυτό το οποίο συνέβη, οπότε σας βγάζω μια εικόνα του Κολοκοτρώνη, σας τη δείχνω και σας λέω αυτός είμαι εγώ. Αυτή είναι η φανταστική στην πραγματικότητα ταυτότητα. Η πραγματική ταυτότητα είναι αυτή η οποία έρχεται μέσα από το διάλογο με βάση αυτό που υπήρξα, στο τώρα όμως, και έρχεται από το μέλλον, δηλαδή είναι κάτι το οποίο διαμορφώνεται μέσα στην πορεία αυτού του διαλόγου και είναι επερχόμενη πάντοτε...
...
...Δημιουργικός γίνομαι όταν συναντήσω κάποιον που γονιμοποιεί αυτό που είμαι. Δημιουργικός δεν είμαι όταν συναντήσω κάποιον ο οποίος απορρίπτει αυτό που είμαι, ή όταν, εξαιτίας του, αναγκάζομαι να απορρίψω αυτό που είμαι. Δημιουργικός γίνομαι όταν διαλέγομαι με κάτι το οποίο βαθύτερα μέσα μου έχω και είμαι, ό,τι καλύτερο έχω...



Και άλλα άρθρα για μελέτη:




Όταν ο Παπουλάκος "συνάντησε" τους Ινδιάνους (από εδώ)